Read Time:7 Minute, 2 Second

“రిజర్వేషన్ పరిమితిపై సుప్రీంకోర్టు తీర్పులు: చట్టపరమైన సవాళ్లు & మినహాయింపులు”

Supreme Court Judgments on Reservation Limit

తెలంగాణ ప్రతిపాదన – బిసి రిజర్వేషన్లను 25% నుండి 42%కి పెంచాలని, మొత్తం కోటాలను 62%కి పెంచాలని యోచిస్తోంది.
కామారెడ్డి డిక్లరేషన్ – 2023 ఎన్నికలకు ముందు బిల్లుకు ఆధారం.
చట్టపరమైన అడ్డంకులు – బీహార్ (2023) మరియు మహారాష్ట్ర (2021) లలో ఇలాంటి చర్యలు కొట్టివేయబడ్డాయి.
MR బాలాజీ కేసు (1962) – SC 50% రిజర్వేషన్ పరిమితిని నిర్ణయించింది.
కేరళ v/s NM థామస్ (1976) – కొంతమంది న్యాయమూర్తులు పరిమితిని ప్రశ్నించారు కానీ దానిని తోసిపుచ్చలేదు.
ఇంద్ర సాహ్నీ కేసు (1992) – అరుదైన సందర్భాల్లో మాత్రమే మినహాయింపులను అనుమతిస్తూ 50% నియమాన్ని ధృవీకరించింది.
తమిళనాడు యొక్క 69% కోటా (1994) – చట్టపరమైన సవాళ్లను తట్టుకుంది కానీ అనిశ్చితంగా ఉంది.
మరాఠా కోటా కేసు (2021) – “ఉల్లంఘించరాని” 50% పరిమితిని నొక్కి చెబుతూ SC దానిని కొట్టివేసింది.
EWS కోటా (2020) – 50% పరిమితి EWS కి వర్తించదు, ప్రత్యేక వర్గాన్ని సృష్టిస్తుంది.
బీహార్ విఫల ప్రయత్నం (2023) – పాట్నా హైకోర్టు బీహార్ 65% రిజర్వేషన్ చట్టాన్ని కొట్టివేసింది.
న్యాయ సమీక్ష – తొమ్మిదవ షెడ్యూల్ కింద ఉన్న చట్టాలు రాజ్యాంగాన్ని ఉల్లంఘిస్తే వాటిని సవాలు చేయవచ్చు.
రాష్ట్రం vs. న్యాయవ్యవస్థ – రాష్ట్రాలు రిజర్వేషన్లను రాజకీయంగా ఉపయోగించుకుంటాయి, అయితే కోర్టులు డేటా ఆధారిత సమర్థనను కోరుతున్నాయి.
తెలంగాణ సవాలు – పెరుగుదలను సమర్థించడానికి మండల్ కమిషన్ లాంటి అనుభావిక డేటా లేదు.
సామాజిక న్యాయం vs. మెరిటోక్రసీ – ఈ రెండింటి మధ్య సమతుల్యత అవసరాన్ని కోర్టులు నొక్కి చెబుతున్నాయి.
భవిష్యత్ అంచనాలు – చట్టపరమైన పరిశీలనను తట్టుకోవడానికి తెలంగాణ దృఢమైన ఆధారాలను అందించాలి.

కీలకపదాలు & నిర్వచనాలు:

రిజర్వేషన్ పరిమితి – సామాజిక న్యాయం మరియు యోగ్యతను సమతుల్యం చేయడానికి సుప్రీంకోర్టు విధించిన 50% పరిమితి.
వెనుకబడిన తరగతులు (BCలు) – సామాజికంగా మరియు విద్యాపరంగా వెనుకబడిన వర్గాలు రిజర్వేషన్లకు అర్హులు.
మండల్ కమిషన్ – OBC రిజర్వేషన్లను సిఫార్సు చేసిన 1980 నివేదిక.
సంపన్న శ్రేణి – రిజర్వేషన్ ప్రయోజనాల నుండి మినహాయించబడిన సంపన్న OBCలు.
తొమ్మిదవ షెడ్యూల్ – రాజ్యాంగంలోని ఒక విభాగం చట్టాలను న్యాయ సమీక్ష నుండి రక్షిస్తుంది, అయితే పూర్తిగా కాదు.

ప్రశ్నోత్తరాల ఫార్మాట్Supreme Court Judgments on Reservation Limit

తెలంగాణ ప్రతిపాదన ఏమిటి? – బీసీ రిజర్వేషన్లను 25% నుండి 42%కి పెంచండి.
ఏ కేసులో మొదట 50% పరిమితిని నిర్ణయించారు? – MR బాలాజీ vs మైసూర్ రాష్ట్రం (1962).
103వ సవరణ ఎప్పుడు ఆమోదించబడింది? – 2020లో, EWS రిజర్వేషన్‌లను అనుమతిస్తుంది.
మరాఠా కోటా ఎక్కడ రద్దు చేయబడింది? – మహారాష్ట్ర, 2021లో సుప్రీంకోర్టు.
1976లో 50% పరిమితిని ఎవరు వ్యతిరేకించారు? – కేరళ v/s NM థామస్ కేసులో జస్టిస్ ఫజల్ అలీ.
EWS కోటా ఎవరికి వర్తిస్తుంది? – ఆర్థికంగా బలహీన వర్గాలు (SC/ST/OBCలు మినహా).
ఎవరి రిజర్వేషన్ చట్టం 69% వద్ద ఉంది? – తమిళనాడు, తొమ్మిదవ షెడ్యూల్ కింద ఉంచబడింది.
బీహార్‌లో 65% రిజర్వేషన్లను ఎందుకు రద్దు చేశారు? – అసాధారణమైన డేటా లేకుండా 50% పరిమితిని ఉల్లంఘించారు.
తెలంగాణ చట్టం కోర్టులో మనుగడ సాగిస్తుందా లేదా? – చట్టపరమైన పూర్వాపరాలు దీనికి విరుద్ధంగా ఉన్నందున అనిశ్చితంగా ఉంది.
తెలంగాణ కోటా పెంపును ఎలా సమర్థించగలదు? – వెనుకబాటుతనాన్ని రుజువు చేసే అనుభావిక డేటాను అందించడం ద్వారా.

చారిత్రక వాస్తవాలు:

1962 – MR బాలాజీ vs/s మైసూర్ రాష్ట్రం కేసులో SC మొదట 50% రిజర్వేషన్ పరిమితిని నిర్ణయించింది.
1976 – కేరళ v/s NM థామస్ ఆ పరిమితిని సవాలు చేసింది కానీ దానిని తారుమారు చేయలేదు.
1992 – ఇంద్ర సాహ్నీ తీర్పు 50% పరిమితిని తిరిగి ధృవీకరించింది.
1994 – తమిళనాడు యొక్క 69% కోటా తొమ్మిదవ షెడ్యూల్ కింద ఉంచబడింది.
2020 – 50% పరిమితిని దాటవేస్తూ EWS కోటా ప్రవేశపెట్టబడింది.
2021 – 50% పరిమితిని దాటినందుకు మరాఠా కోటా కొట్టివేయబడింది.
2023 – రిజర్వేషన్లను 65%కి పెంచే బీహార్ ప్రయత్నం విఫలమైంది.

సారాంశం:

తెలంగాణ ప్రభుత్వం బీసీ రిజర్వేషన్లను 42%కి పెంచాలని యోచిస్తోంది, ఇది సుప్రీంకోర్టు 50% పరిమితిని ఉల్లంఘిస్తుంది. బీహార్ (2023) మరియు మహారాష్ట్ర (2021)లలో మునుపటి ప్రయత్నాలు కొట్టివేయబడ్డాయి. MR బాలాజీ (1962) నుండి ఇంద్ర సాహ్ని (1992) వరకు ఉన్న కీలక సుప్రీంకోర్టు తీర్పులు అరుదైన సందర్భాలలో తప్ప 50% నియమాన్ని బలోపేతం చేశాయి. తమిళనాడు యొక్క 69% కోటా తొమ్మిదవ షెడ్యూల్ కింద మనుగడలో ఉంది కానీ చట్టపరమైన అనిశ్చితిని ఎదుర్కొంటుంది. పెరుగుదలను సమర్థించడానికి మరియు న్యాయపరమైన పరిశీలనను తట్టుకోవడానికి తెలంగాణ బలమైన అనుభావిక డేటాను సమర్పించాలి.

current-affairs

Supreme Court Judgments on Reservation Limit