RIVER SYSTEM OF AP -1 : VR Educations

Read Time:8 Minute, 48 Second

Table of Contents

ఆంధ్రప్రదేశ్ నదీ వ్యవస్థ

RIVER SYSTEM OF ANDRA PRADESH

ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ను నదుల రాష్ట్రం గా చెప్పవచ్చు. అన్ని జిల్లాలలో నదులు ప్రవహిస్తున్నాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో మొత్తం 40 నదులు ప్రవహిస్తున్నాయి.
వీటిలో 15 అంతర్ రాష్ట్ర నదులు ఉన్నాయి.
రాష్ట్ర భూభాగం వాయువ్యం నుంచి ఆగ్నేయ దిశగా వాలి ఉండటం వలన రాష్ట్రంలో ప్రవహించే నదులు అన్నీ సాధారణంగా వాయువ్య దిశ నుంచి ఆగ్నేయం వైపు ప్రవహించి బంగాళాఖాతంలో కలుస్తున్నాయి.
మన రాష్ట్రంలో ప్రవహిస్తున్న ప్రధాన నదులు: గోదావరి ,కృష్ణ నది, పెన్నా నది.(RIVER SYSTEM OF AP )
పశ్చిమ కనుమలలో జన్మించే నదులు: గోదావరి, కృష్ణ, పెన్నా, తుంగభద్ర.
తూర్పు కనుమలలో జన్మించే నదులు: వంశధార, నాగావళి, మాచ్ ఖండ్.
పశ్చిమ కనుమలలో జన్మించే నదులు చాలా పొడవుగా అత్యధిక నీటి ప్రవాహం కలిగి ఉంటాయి.
తూర్పు కనుమలో జన్మించే తక్కువ పొడవును కలిగి నీటి ప్రవాహం తక్కువగా కలిగి ఉంటాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రవహించే నదులు అన్నీ వర్షాధారమైనవి, జీవనదులు కావు.
ప్రపంచ నీటి దినోత్సవం : మార్చి 22
నదుల గురించి అధ్యయనం చేయు శాస్త్రం: పొటమాలజి
ప్రపంచ నదుల దినోత్సవం :సెప్టెంబర్ చివరి ఆదివారం
ప్రపంచ నీటి దినోత్సవ థీమ్ లు :2018 – Nature for Water
2019 – Leaving No One Behind
2020 – Water and Climate Change
2021 – Valuing Water
2022 – Groundwater: making the invisible visible.
2023 – ACCELERATING CHANGE

నదీ పరీవాహక ప్రాంతం :

ఒక నదికి ఈ ప్రాంతాలనుంచి నీరు వచ్చి చేరుతుందో ఆ ప్రాంతాల మొత్తం వైశాల్యం ను ఆ నది యొక్క పరీవాహక ప్రాంతంగా పేర్కొంటారు.
పరీవాహక ప్రాంతం ఆధారంగా నదులను మూడు రకాలుగా విభజించారు. అవి :

1. ప్రధాన నదులు : 20,000 చ. కి.మీ లేదా అంతకంటే ఎక్కువ పరీవాహక ప్రాంతం ను కలిగిన నదులను ప్రధాన నదులుగా పేర్కొంటారు. ఇవి భారతదేశంలో 14 ఉన్నాయి. అవి : గంగా, సింధూ, బ్రహ్మపుత్ర, నర్మదా, తపతి, సబర్మతి, మహీ, సువర్ణరేఖ, బ్రహ్మణి, మహానది, గోదావరి, కృష్ణా, కావేరి, పెన్నా. భారతదేశంలోని మొత్తం నదుల ద్వారా ప్రవహించే నీటిలో 85% నీరు ఈ 14 నదుల ద్వారానే ప్రవహిస్తుంది.

2. మధ్య తరహా నదులు : 2000- 20,000 చ. కి.మీ మధ్య పరీవాహక ప్రాంతంను కలిగిన నదులను మధ్య తరహానదులు గా పేర్కొన్నారు. ఇవి 44 వున్నాయి. వీటి ద్వారా ప్రవహించే నీటి శాతం 7%.

3. చిన్న తరహా నదులు: 2000 చ.కి.మీ కంటే తక్కువ పరీవాహక ప్రాంతంను కలిగిన నదులను చిన్న తరహా నదులుగా పేర్కొన్నారు. ఇవి సుమారు 187 ఉన్నట్లుగా భారత ప్రభుత్వం గుర్తించింది. వీటి ద్వారా ప్రవహించే నీటిశాతం 8%.

గోదావరి నది:

ఇది మహారాష్ట్రలోని నాసిక్ జిల్లా లోని పశ్చిమ కనుమలలోని ఖీలే సరస్సు వద్దఉన్న త్రయంబకేశ్వరంవద్ద జన్మిస్తుంది. ఇది అరేబియా సముద్రానికి 80 కి. మీ. దూరంలో జన్మిస్తుంది.
గోదావరినది మహారాష్ట్ర, తెలంగాణ, ఛత్తీస్ గడ్, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాల గుండా ప్రయాణిస్తుంది.
దీని మొత్తం పరివాహక ప్రాంతం: 3,12,812 చ.కి.మీ., గోదావరి పరివాహక ప్రాంతం కలిగిన రాష్ట్రాలు 7.
అవి మహారాష్ట్ర (48.6%),తెలంగాణ (18.8%),మధ్య ప్రదేశ్ (10.9%), ఛత్తీస్ గడ్ (10.1), ఒడిస్సా (5.7%),ఆంధ్రప్రదేశ్(4.5%), కర్ణాటక (1.4%). గోదావరి నది మొత్తం పొడవు 1465 కి.మీ.
విభజనకు పూర్వం ఆంధ్రప్రదేశ్లో గోదావరి 770 కి.మీ. ప్రయాణించేది, విభజన తర్వాత ఆంధ్రప్రదేశ్ లో 250కి. మీ. తెలంగాణలో 520 కి. మీ. ప్రయాణిస్తుంది.(RIVER SYSTEM OF AP )
గోదావరి నది మహారాష్ట్రలో అత్యధిక దూరం ఛత్తీస్గఢ్ అతి తక్కువ దూరం ప్రయాణిస్తుంది.
ఈ నది ఆంధ్రప్రదేశ్లో ఏలూరు, అల్లూరి సీతారామరాజు, పశ్చిమ గోదావరి, తూర్పు గోదావరి, కోనసీమ జిల్లాల గుండా ప్రయాణిస్తుంది.
గోదావరి నది మొదట బూర్గంపాడు మండలం మడిమెరు గ్రామం వద్ద ఆంధ్రప్రదేశ్ లోకి ప్రవేశిస్తుంది.
అక్కడి నుంచి ఆంధ్రప్రదేశ్-తెలంగాణల సరిహద్దుగా కొంతదూరం ప్రయాణించి తెలంగాణలోని భద్రాచలం మండలం గోగుబాక గ్రామం వద్ద గోదావరి పూర్తిగా తెలంగాణను వదిలి ఆంధ్రప్రదేశ్ లోకి ప్రవేశిస్తుంది.
గోదావరి నది తెలంగాణలోకి ప్రవేశించే ప్రాంతం: కందకుర్తి(నిజామాబాద్) గోదావరి నది ఏపీలోని ధవలేశ్వరంకు దిగువన ఏడు శాఖలుగా విడిపోయి సముద్రంలో కలుస్తుంది.
గోదావరి యొక్క ఏడు శాఖలు: గౌతమి, వశిష్ట, వైనతేయ, తుల్య, భారద్వాజ, కౌశిక, ఆత్రేయ

శాఖ	సముద్రంలో కలిసే ప్రాంతం
గౌతమి	యానాం
వశిష్ట	అంతర్వేది
వైనతేయ	కొమరగిరి
తుల్య	బెండమూరులంక
భరద్వాజ	బెండమూరులంక
కౌశిక	ఇదిమార్గమధ్యంలో వశిష్ట కలియును
ఆత్రేయ	ఇది మార్గమధ్యంలో వైనతేయలో కలుస్తుంది

గోదావరి నది ఇతర పేర్లు:

దక్షిణ గంగ: దక్షిణ భారత్ లో గంగానదిని పోలిన నది, మరియు దక్షిణ భారత్ లో అతి పెద్ద నది కనుక దక్షిణ గంగ అని పిలుస్తారు.
వృద్ధ గంగ: భారత దేశం లో అతి పురాతన నది కనుక ఇలా పిలుస్తారు.
తెలివాహ నది: టాలెమీ తన జాగ్రఫీ గ్రంధంలో ఈ పేరుతో ప్రస్తావించాడు.
పోయెటిక్ రివర్– ప్రసిద్ధిగాంచిన అనేకమంది కవులు ఈనదీ పరివాహక ప్రాంతంలో జన్మించటం వలన ఈ పేరు వచ్చింది.
ఇండియన్ రైన్ : రైన్ అనే నది జర్మనీ పోలాండ్ స్విట్జర్లాండ్లో ఆల్ప్స్ పర్వతాల మద్యలో ప్రవహిస్తూ నౌకాయానానికి అనువుగా ఉండి, పర్యాటకరంగం అభివృద్ధికి దోహదపడుతుంది.
ఈ రైన్ నదిలాగానే మన గోదావరి నదీ కూడా పాపికొండల మధ్య ప్రవహిస్తూ నౌకాయానానికి అనువుగా ఉండి, పర్యాటకరంగం అభివృద్ధికి దోహదపడుతుంది.
అందువలన గోదావరిని ఇండియన్ రైన్ అని పిలుస్తారు.

ఇతర ముఖ్యమైన అంశాలు:

దక్షిణ భారతదేశంలో అతిపెద్ద నది అత్యంత పొడవైన నది: గోదావరి
భారతదేశంలో అతిపెద్ద నది అత్యంత పొడవైన నది: గంగా నది
మన దేశంలో పరివాహక ప్రాంతం ఆధారంగా మూడవ అతిపెద్ద నది: గోదావరి
భారతదేశంలో పొడవు ఆధారంగా రెండవ అతిపెద్ద నది: గోదావరి
భారతదేశంలో పరివాహక ప్రాంతం ఆధారంగా రెండవ పెద్ద నది : సింధు.
దక్షిణత్రివేణి సంగమం: గోదావరి నది తెలంగాణలోని కాళేశ్వరం వద్ద ప్రాణహిత, మానేరు నదులను కలుపుకొని త్రివేణి సంగమం ఏర్పాటు చేస్తుంది.
నోట్: గోదావరి నది కందకుర్తి వద్ద మంజీరా, హరిద్రా నదులను కలుపుకొని త్రివేణి సంగమం ఏర్పాటు చేయును.

CLIMATE OF ANDRA PRADESH – 1